نکات ایمنی استفاده از مواد شوینده برای پیشگیری از مشکلات تنفسی و مسمومیت ها

معاون فنی بهداشت حرفه ای مرکز سلامت محیط و کار به روابط عمومی معاونت بهداشت گفت: مسمومیت های شدید با مواد شوینده در آستانه نوروز نتیجه استفاده نامناسب از مواد شوینده و بهداشتی است. ‌زنان به عنوان مدیر امور داخلی منزل بیشترین مسئولیت را در نظافت خانه برعهده دارند، شاید‌ ‌به همین دلیل بیشترین موارد مسمومیت خانگی مربوط به زنان است.

دکتر محمد مهدی سهرابی افزود: آسیب های بهداشتی هنگام استفاده از موادشوینده، ممکن است در کوتاه مدت اثرچندانی نداشته باشد، اما در بلندمدت مشکلات ریوی و پوستی، عوارض چشمی و آلرژی‌های مختلف تا سرطان را به همراه دارد .

وی بیان داشت: ترکیب مواد شوینده یا پاک کننده ها با مواد سفیدکننده در فضای کوچکی مانند حمام یا دستشویی خطرناک است، زیرا از فعل و انفعالات شیمیایی ترکیب این مواد گازکلرآزاد شده که با رطوبت مخاط دهان اسید کلریدریک ایجاد کرده که بسیار قوی و سوزاننده است و استنشاق آن در فضاهای کوچک علایم شدید تنفسی ایجاد می کند.

وی در خصوص بدترین شکل استفاده از پاک کننده ها گفت: بدترین شکل استفاده از مواد پاک کننده و شوینده آن است که آنها را با آب گرم مخلوط کنند و یا از آنها در محیطهای بسته‌ای که بخار آب وجود دارد، استفاده کنند.

وی نکات ضروری جهت کاهش عوارض تنفسی و مسمومیت ها را چنین برشمرد:  پیشنهاد می شود از مواد شوینده و پاک کننده‌ای استفاده شود که آسیب کمتری می‌ رساند، مثلاً استفاده از پودرهای شوینده که آنزیم هم دارند، بسیار ایمن تر از استفاده ازمواد سفیدکننده‌ای است که بخار دارد.

دکتر سهرابی اضافه کرد: از پاک کننده استاندارد استفاده کنید، ازمصرف مواد شوینده و پاک کننده ها درفضاهای بسته خودداری کنید، بخار متصاعد شده ازترکیب جوهرنمک و وایتکس بسیار برای چشم، پوست و ریه خطرناک است‌ و خانم‌ها باید از ترکیب این دو ماده جداً بپرهیزند، هنگام شست وشوى حمام و دستشویى از ماسکهاى محافظ استفاده کنید، پنجره ها را باز و تهویه را روشن کنید تا جریان هوا برقرار شود، توجه کنید بسیارى از مواد ضد عفونى کننده به راحتى از ماسکهاى کاغذى عبور مى کنند و مى توانند موجب آسیب ریه شوند. بنابراین تهویه مناسب محل،  روشن کردن هواکش و بازکردن‌ ‌پنجره ها، استفاده نکردن از محلولهاى غلیظ و بستن دستمال ضخیم مرطوب برروی دهان و بینی می‌تواند تا حد زیادی از بروز آلرژی‌ها وپیشگیرى ازاین مشکلات کمک کند.

وی ادامه داد: به توصیه‌های ایمنی روی برچسب محصولات توجه کنید. مثل پوشیدن دستکش و ماسک هنگام استفاده ازمحصولات سوزاننده، استفاده ازمواد شوینده شیمیایی ممکن است باعث تشدید بیماریهای قلبی- عروقی و ریوی شود، موادشوینده شیمیایی روی زنان باردار، افراد مسن وکودکان بیشترآسیب رسان است، مطمئن شوید که استفاده، نگهداری و دفع موادشیمیایی، مطابق با دستورالعمل سازنده است، مواد خطرناک باید درمکانی دور ازدسترس بچه‌ها نگهداری شوند.

معاون مرکز سلامت محیط و کار اظهار داشت: درب محصولات شیمیایی و پاک کننده ها را محکم ببندید، در صورت جابجا کردن مواد، بقیه‌ ماده را در ظرف اصلی بازگردانید، فرآورده‌های حاوی مواد شیمیایی پرخطر را در ظروف ویژه نگهداری کنید، هرگز برچسب روی ظروف موادشیمیایی را برندارید، اگر برچسب روی ظروف دچارپوسیدگی شده مجدداً روی آن بر چسب بزنید.

وی اقدام ضروری در مسمومیت های ریوی را چنین تشریح کرد: اولین و بهترین اقدام برای مسمومان ریوی، خروج سریع فرد از محل سربسته و استفاده از هوای آزاد و قرار گرفتن در معرض جریان هواست، چرا که استنشاق هوای تازه، تنفس را تسهیل می ‌کند و باعث ایجاد آرامش می ‌شود.

وی افزود: استفاده از بُخور، به خصوص بُخور سرد بسیار کارآمد است، خودداری از صحبت کردن، مفید است، ارجاع هرچه سریع تربه پزشک یا تماس با اورژانس ضروری است.

دکتر سهرابی با اشاره به آسیب ناشى از مواد شوینده بر چشم گفت: انواع مواد شیمیایى می توانند به چشم آسیب برسانند، مواد شوینده ورنگ بر ازجمله خطرناکترین مواد براى چشم به شمار مى روند و در صورت تماس با چشم به سرعت قرنیه را زخم کرده و حتى درموارد شدیدتر مى توانند به سوراخ شدن کره چشم منجر شوند.

وی اضافه کرد: مواد شوینده همچنین مى توانند موجب ایجاد زخمهاى شدید در پلک شده و چسبندگى هاى کره چشم و پلک را به همراه داشته باشند. آسیب ناشى از این مواد ممکن است آن قدر جدى باشد که بینایى به طور کامل از بین برود. استفاده ازعینک حفاظتی جهت کاهش آسیب چشم ها نیز توصیه می شود.

وی در خصوص خطرمسمومیت کودکان با مواد شوینده گفت: کودکان به علت کنجکاوى ممکن است درتماس با این مواد قرارگیرند ، بى دقتى و سهل انگارى در استفاده، نگهداری یا جابجا کردن مواد پاک کننده و سفیدکننده کودکان را درمعرض خطر قرارمى دهد. مصرف اتفاقی این مواد منجر به التهاب وسوختگى دستگاه گوارش مى شود و عمل بلع را با مشکل مواجه مى کند.   

دکتر سهرابی گفت: محصولات شیمیایی وشوینده را همیشه درظرف اصلی آن نگهداری کنید. هیچگاه این موادرا درظروف موادخوراکی (مانند بطری نوشابه ) نگهداری نکنید. این عمل سبب خورده شدن اشتباهی این مواد توسط کودکان می شود .

معاون مرکز سلامت محیط وکار اقدام ضروری جهت مسمومیت کودکان با مواد شوینده را چنین توضیح داد: والدین در صورت مسمومیت خوراکى فرزندان، آنها را وادار به استفراغ نکنند، زیرا این کار موجب آسیب دیدگى و سوختگى بیشتر دستگاه گوارش مى شود. بلافاصله دهان کودک را شستشو داده کودک آب نخورد چون وقتی ماده شوینده با آب ترکیب می شود، جذب آن سریعتر می شود ووضعیت بدتر می شود.

وی افزود: همچنین بهتر است تا رساندن مصدوم به بیمارستان یا مراکز درمانى با خوراندن شیر عمل رقیق سازی انجام شود.